China: Inaiunga mkono Iran bila kuingizwa kwenye mzozo – BBC
Israel hivi karibuni ilifanya kile ilichokitaja kama “mashambulizi sahihi” dhidi ya malengo ya kijeshi nchini Iran, kujibu mashambulizi ya karibu makombora 200 yaliyorushwa na Tehran mnamo Oktoba 1.
Jeshi la Ulinzi wa Mapinduzi la iran lilisema wakati huo kwamba mashambulizi yake yalikuwa ya kulipiza kisasi mauaji ya viongozi wa makundi mawili yenye silaha yanayoungwa mkono na Iran: Hamas yenye makao yake Gaza na Hezbollah nchini Lebanon.
Hezbollah imekuwa ikirusha makombora kuvuka mpaka wa kaskazini mwa Israel tangu Hamas iliposhambulia Israel kutoka Gaza mnamo Oktoba 7, 2023.
Mzozo huo unaozidi kushika kasi kila siku, unatoa shinikizo kwa uhusiano katika ulimwengu mzima, ikiwa ni pamoja na kati ya mataifa makubwa.
Marekani imetangaza kuunga mkono Israel, lakini je Urusi na China na wanaweza kujibu vipi?
China: Inaiunga mkono Iran bila kuingizwa kwenye mzozo
China na Iran zimekuwa na uhusiano wa karibu kwa muda mrefu, kuanzia ushirikiano wa kidiplomasia hadi uhusiano wa kiuchumi. Kwa vile sasa Israel imeishambulia Iran, msimamo wa China hautarajiwi kubadilika pakubwa.
Beijing ina uwezekano wa kuendelea kutoa msaada wa kauli za maneno kwa Iran, huku ikidumisha umbali salama ili kuepusha kuingizwa katika mzozo mpana.
Alipotakiwa kutoa maoni yake kuhusu shambulio la makombora la Oktoba 1 dhidi ya Israel, msemaji wa Wizara ya Mambo ya Nje ya China hakuitaja Iran, lakini alisema Beijing inapinga “ukiukwaji wa mamlaka ya Lebanon,” akimaanisha uvamizi wa Israel katika nchi hiyo.
Walitaja Gaza kama “sababu kuu ya duru hii ya machafuko katika Mashariki ya Kati.”
Msimamo kama huo umekuwa wazi katika ujumbe rasmi kutoka Beijing, vikiwemo vyombo vya habari vya serikali, tangu mashambulizi ya Hamas ya Oktoba 7, 2023, ambayo China haikulaani.
Beijing imetoa wito mara kwa mara wa kupunguzwa na kusitishwa kwa mapigano, na imewaunga mkono Wapalestina na Lebanon kidiplomasia na kwa misaada ya kibinadamu.
Lakini je, makabiliano haya kati ya Israel na Iran yatachochea maneno makali kutoka China?
Uchina ina uwekezaji mkubwa nchini Israeli, haswa katika sekta ya miundombinu na teknolojia, na imedumisha uwekezaji huo wakati wote wa mzozo.
Inaweza kutaka kuepusha hatari ya kujitenga na Israeli kama mshirika wa kiuchumi kwa kujipanga kikamilifu zaidi na Tehran.
Katika duru hii ya kulipiza kisasi, Israel haikushambulia miundombinu ya mafuta ya Iran, lakini hilo haliondoi uwezekano wa mashambulizi ya baadaye dhidi ya vituo hivyo.
China inategemea sana uagizaji wa mafuta ghafi kutoka nje na ndio kitovu cha takriban 90% ya mauzo ya nje ya mafuta ya Iran, kulingana na S&P Global, kampuni ya data ya kifedha.
Ikiwa mashambulizi ya kulipiza kisasi ya Israel yataharibu miundombinu ya mafuta kwa njia ambayo inaweza kuathiri mauzo hayo ya nje, Beijing itakuwa na uwezekano mkubwa wa kupaza sauti yake kukemea vitendo vya Israel.
SOMA PIA: Iran inapanga mashambulizi makali zaidi dhidi ya Israel, maafisa wanasema – WSJ
China inasalia kuwa miongoni mwa nchi pekee zilizonunua mafuta kutoka Iran licha ya vikwazo vya Marekani na pia kujadiliana kuhusu mpango uliorejesha uhusiano wa kidiplomasia kati ya Iran na Saudi Arabia mwaka 2023.
Vyombo vya habari vinavyowanukuu maafisa wa Marekani vinaeleza kuwa Washington tayari imeiomba China kutumia ushawishi wake kwa Tehran, kwa mfano, kuwadhibiti waasi wa Houthi wanaoungwa mkono na Iran nchini Yemen ambao wamekuwa wakishambulia meli katika Bahari ya Shamu.
Ingawa Washington inaweza kufanya maombi zaidi, Tehran haitawajibika kwa Beijing na Uchina huenda isitii ombi kama hilo, haswa ikiwa linatoka kwa Marekani
kwa kifupi, China itachukua fursa hii kuikosoa Marekani na kuongeza ushawishi wake duniani kote kwa kuunga mkono waziwazi kadhia ya Palestina kwa namna ambayo inafanana na nchi za kile kinachoitwa Kusini mwa dunia.
Kwa Uchina, kudumisha hadhi yake ya sasa ya waangalizi haijumuishi hatari nyingi.
Baada ya yote, Beijing bado inaweza kugeukia wauzaji wengine wakuu wa mafuta, kama vile Saudi Arabia au Urusi, ikiwa ni lazima.
Hatimaye, lugha yoyote tutakayosikia kutoka Beijing katika siku zijazo, Uchina haitawezekana kuhusika zaidi katika mzozo huo.
