Mahakama ya Kenya imesitisha utekelezaji wa makubaliano ya msaada wa afya yenye thamani ya $2.5bn (£1.9bn) yaliyosainiwa na Marekani wiki iliyopita kutokana na wasiwasi kuhusu faragha ya data.
Hatua hiyo inafuatia kesi iliyowasilishwa na shirika la kutetea haki za watumiaji likitaka kusitishwa kwa kile linachodai kuwa ni uhamishaji na ushirikishwaji wa data binafsi za Wakenya chini ya makubaliano hayo.
Uamuzi wa muda uliotolewa sasa unazuia mamlaka za Kenya kuchukua hatua zozote za kuweka makubaliano hayo katika utekelezaji “kwa kadiri yanavyotoa au kuwezesha uhamishaji, ushirikishwaji au usambazaji wa data za kitabibu, za magonjwa au taarifa nyeti za kiafya za watu.”
Tangu makubaliano na Kenya, serikali ya Donald Trump imesaini makubaliano kama hayo na nchi nyingine za Afrika wakati ikibadilisha mpango wake wa misaada ya kimataifa.
Kwa mkakati wake mpya wa msaada wa afya duniani, Marekani inapendelea makubaliano ya moja kwa moja na serikali badala ya kupitisha ufadhili kupitia mashirika ya misaada.
Nchi zinatakiwa kuongeza matumizi yao ya ndani katika sekta ya afya. Katika makubaliano ya Kenya, Marekani inachangia $1.7bn, huku serikali ya Kenya ikigharamia $850m na hatimaye kuchukua wajibu mkubwa zaidi.
Katika hafla ya utiaji saini iliyofanyika wiki iliyopita, Waziri wa Mambo ya Nje wa Marekani Marco Rubio aliyaeleza kama “makubaliano ya kihistoria.”
Marekani imeingia pia katika makubaliano kama hayo na Rwanda, Lesotho, Liberia na Uganda.
Hata hivyo, Wakenya wengi wameeleza wasiwasi kwamba makubaliano hayo yanaweza kuruhusu Marekani kuona rekodi binafsi za kitabibu kama vile hali yao ya maambukizi ya HIV, historia ya matibabu ya kifua kikuu na taarifa za chanjo.
Moja ya makundi yaliyowasilisha kesi mahakamani, Shirikisho la Watumiaji Kenya (Cofek), lilidai kuwa Kenya ilikuwa hatarini kukosa udhibiti wa kimkakati wa mifumo yake ya afya “ikiwa dawa za magonjwa mapya na miundombinu ya kidijitali (ikiwemo uhifadhi wa data ghafi katika ‘cloud’) vitadhibitiwa kutoka nje.”
Mahakama Kuu ilikubali kusitisha utekelezaji wa makubaliano hayo hadi kesi nzima itakaposikilizwa.
Serikali ya Kenya imejaribu kuwahakikishia raia kuhusu makubaliano hayo.
Mnamo Jumatano, Rais William Ruto alisema mwanasheria mkuu amepitia makubaliano hayo “kwa makini sana” kuhakikisha kwamba “sheria inayotumika kwa data inayowahusu watu wa Kenya ni sheria ya Kenya.”
Marekani haijatoa maoni kuhusu wasiwasi wa faragha ya data.
Kesi hiyo inatarajiwa kurejelewa mahakamani tarehe 12 Februari.