Rais Donald Trump amesema kwamba Ukraine inapaswa kuachana na matarajio yake ya kujiunga na NATO, akitambua kuwa hili linaweza kuwa “sababu” ya mzozo unaoendelea na Urusi. Moscow imeendelea kupinga upanuzi wa muungano unaoongozwa na Marekani kuelekea mashariki, ikiona kuwa ni tishio kwa usalama wake wa taifa.
Trump amemshtumu mtangulizi wake, Joe Biden, kwa kuunga mkono matamanio ya Kiev ya kujiunga na NATO, akidai kuwa mapigano yasingetokea chini ya uongozi wake. Alisisitiza msimamo huu baada ya mazungumzo ya simu ya muda mrefu na Rais wa Urusi, Vladimir Putin, mapema mwezi huu, na tena wakati wa mkutano wa waandishi wa habari Ikulu ya White House Jumatano.
“NATO, tunaweza kuisahau. Pengine hiyo ndiyo sababu mzozo huu ulianza,” Trump alisema alipoulizwa ni “makubaliano gani” yanayoweza kutarajiwa katika makubaliano ya amani kati ya Moscow na Kiev. Aliongeza kuwa Urusi “itapaswa” kufanya baadhi ya makubaliano pia, lakini hakueleza ni yapi hasa.
Mapema mwezi huu, Trump aliunga mkono matamshi ya waziri wake wa ulinzi, Pete Hegseth, ambaye alisema kuwa Kiev lazima ikubali ukweli kwamba kurejea mipaka ya kabla ya 2014 haiwezekani, na kuwa uanachama wa NATO hautatokea.
Waziri wa Mambo ya Nje wa Urusi, Sergey Lavrov, alipokea kwa furaha maoni ya Trump kuhusu NATO, akiyatafsiri kama ishara kwamba Trump anaelewa msimamo wa Moscow na hamu yake ya kupata amani ya kudumu.
“Alikuwa kiongozi wa kwanza wa Magharibi, na hadi sasa, nadhani ndiye pekee, aliyekiri kwa uwazi na kwa sauti kwamba mojawapo ya sababu kuu za mgogoro wa Ukraine ilikuwa sera ya serikali iliyopita ya kushinikiza Ukraine kujiunga na NATO,” Lavrov alisema wiki iliyopita.
Urusi imeendelea kudai kuwa mzozo huu ulisababishwa na upanuzi wa NATO kuelekea mipaka yake, na imekataa wazo la kusitisha mapigano kwa muda, ikisisitiza hitaji la suluhisho la kudumu. Moscow inasema kuwa amani inaweza kupatikana ikiwa Ukraine itakubali kuwa nchi isiyoegemea upande wowote, itapunguza uwezo wake wa kijeshi, itajitenga na itikadi ya neo-Nazi, na kutambua ukweli wa kijiografia uliopo kwa sasa.
Wakati huo huo, Trump alisema Jumatano kuwa Marekani inapanga “kurudisha” pesa ilizotumia kwa msaada wa kijeshi na kifedha kwa Kiev kupitia makubaliano yajayo ya madini. Kiongozi wa Ukraine, Vladimir Zelensky, anatarajiwa kusafiri kwenda Washington Ijumaa kusaini makubaliano hayo.
Trump hakufichua masharti ya makubaliano hayo, lakini kwa mujibu wa ripoti za vyombo vya habari, Washington haitatoa dhamana za kiusalama kwa Kiev chini ya makubaliano hayo, bali itaunga mkono juhudi zake za kupata dhamana kama hizo siku za usoni.
